System napędowy każdej łodzi motorowej składa się z tych samych elementów: jednostki napędowej (silnika), przekładni (redukcja, funkcje przód/tył) i pędnika. Najczęściej spotykanym rozwiązaniem w szybkich motorówkach jest zintegrowany układ ww. elementów w siniku zaburtowym (outboard), kolejny pod względem popularności jest układ z wbudowanym silnikiem stacjonarnym i przekładnią typu Z (sterdrive) oraz rzadziej typu jet z turbiną wodną. Jednak najbardziej efektywny i niezawodny spośród różnych typów napędów jest stosunkowo rzadko spotykany napęd powierzchniowy – surface drive.
Jak sama nazwa wskazuje, jest to napęd, którego pędnik w typowym zakresie pracy jest zanurzony w wodzie w połowie swojej średnicy – tzn. każda łopata wystaje ponad wodę przez połowę obrotu śruby. Wydawać by się mogło, że taki charakter pracy jest daleki od optymalnego, jednak rzeczywistość jest inna. Wyprowadzenie części łopat ponad powierzchnię wody pozwala na zwiększenie średnicy śruby (w wypadku każdej śruby napędowej jej efektywność wzrasta wraz ze wzrostem średnicy i spadkiem prędkości obrotowej) oraz zastąpienie znanego i destrukcyjnego zjawiska kawitacji wentylacją. Kolejną cechą wpływającą na efektywność surface drive jest najniższy wśród wszystkich rodzajów napędów opór hydrodynamiczny – jedynymi elementami zanurzonymi w wodzie są połowa łopat i dolna płetwa (ew. ster przy stałym SDS). Większość amatorów jachtingu motorowego zdaje sobie sprawę, jak ważny dla prędkości i ekonomii jest czysty, nieporośnięty kadłub. Jednak niewielu z nich wie, jak duże straty powoduje każdy element „wleczony” za łodzią, taki jak ster, przekładnia czy nawet obracający się wał (efekt Magnusa – obszar niższego ciśnienia nad obracającym się wałem wykorzystywany w nowych rozwiązaniach stabilizujących przechyły boczne).
Straty te rosną zdecydowanie wraz ze wzrostem prędkości. Ważnym czynnikiem dla maksymalizacji efektywności jest praca pędnika w nieturbulentnym przepływie wody – każdy napęd inny niż SD wprowadza niekorzystne zawirowania wody przed śrubą wynikające z konstrukcji spodziny. By zapewnić optymalne warunki pracy śruby napędu powierzchniowego, umieszcza się ją w strumieniu wody opuszczającym kadłub, odsuniętym od pawęży (każda przeszkoda, np. czerpnie wody, zaburza przepływ i pogarsza warunki pracy pędników). Ta lokalizacja śruby powoduje powstanie charakterystycznej znacznej składowej poziomej ograniczającej unoszenie (podbijanie) dziobu łodzi. Jednostki z tym napędem są łatwo rozpoznawalne ze względu na wysoki pióropusz wody.
Zapoznaj się z całym materiałem. Wykup dostęp online do naszego magazynu.